Karapapak Terekeme Atasözleri

Burada yer alan atasözü ve deyimler genellikle günlük hayatta öğüt olarak söylenen sözleri ablamla birlikte derlememizle oluştu. Hepsi Karapapak sözü olmasa da genel olarak Kars'ta hala sıkça söylenen atasözleridir.

Koyunu olmayanın bıçağı keskin olur, önü de keser arkası da.


Koyuna giden kuzuya gitmez mi?
Zor ve büyük işleri yapmayı kafaya koyan insan onu yaparken küçük işleri de yapar.

Elden gelenle öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz.
'Taşıma suyla değirmen dönmez' atasözünün bir benzeridir. İnsan zor durumda bile olsa yabancıdan medet ummamalı.Çünkü yabancıdan gelen zaten her ihtiyaç duyulduğunda bulunmuyor, bulunsa da ondan öğün olmaz ki fakir düşenin karnı doysun.

Kork avrilin (nisan) beşinden, öküz ayırır eşinden.
Kars'ın kışları uzun ve soğuk geçer, ancak nisanda kendini birden gösteren güneş bazı köylüleri zor duruma düşürür. Özellikle nisanın ikinci haftasında ekine başlanır, aksi takdirde çift sürülen öküzlerden biri ölürse ya da hastalanırsa bütün yaz hiçbir şey yapılamaz.
         
Milletin gözündeki çöpü görür öz dalındaki kereni (köy evlerinin iskeletini oluşturan en büyük ağaç gövdesi)  görmez. 
Kendi sorunları dururken kendisinden çok daha iyi durmdakilerin her kusurunu ortaya çıkarmaya çalışanlar için söylenen bir sözdür.


Aslında olan tırnağında götürür.
Aileden alınan terbiye insanın tüm hayatına yön verir.Aslı iyi terbiyeli olan kız  kötü yere gelin bile gitse öz evinde gördüğünü oraya tırnağında da olsa götürür, ordaki dedikoduya uymaz.

Bir hatır, iki hatır, üçte vur yatır.
Bazı insanları ne kadar sevsek de bazen bizim iyi niyetimizi kötüye kullanmak isteyebilirler.Hatır için yapılan iyilikler artık iyilik olmaktan çıktıysa bu insanlara karşı dikkatli olmak gerekir.


Özü öğeni koy kaç, el öveni al kaç.
Yine kız almayla ilgili bir atasözüdür.Genç kızı eğer yabancılar övüyorsa doğrudur, kendi ailesi övüyorsa uzak durmak gerekir.

Hesabı bilmeyen kasap, elinde kalır masat (bıçak bileyi).
 Hesabını bilmeyen kasap elinde avucunda olanı satarsa elinde yalnızca bıçak bileyi kalır.

Ye kavurmayı iç suyu dondurursa dondursun,  ye balı içme suyu yandırırsa yandırsın.
Keyif için yapılan işlerde yemek yerken, gezerken ötesini düşünmemek gerekir. En çok nasıl zevk verirse ona göre yapmak gerekir.

Avır haya bolluktan, yüz göz yokluktan olar.
İlk bakışta fakirleri kaba ve kavgacı diye yargılamamak gerekir. Fakirliktir insanı en sevdiğiyle kavga ettiren. Zenginlerinse kibarlığına cömertliğine aldanmamalı.

Yerli kaç yersiz geldi.
Bir ailenin içine sonradan gelip adeti bozanların sonradan nasıl her şeyi sahiplendiğini anlatır. Böyle insanların nasıl yerliyi yerinden kaçırdığını anlatır.

Doğru eğilir yıkılmaz, yalanın başı dağ olsa dibi kıldır, ne zaman yıkılacağı belli olmaz.


Ay keçeli gız sana layık değildi mi saçlı gız sana yenge gelir. 


Külü küllükten kaldır. 


Ne asi ol asıl, ne de süküt ol basıl.


Kepçene ne doğrarsan kaşığına o gelir. 


İt itle tutaşanda, yolcunun yolu açılır.


Ne evinden kıs hırsız olsun, ne eşikten kıs yosma olsun.


Koca sürüyü kaybetmiş, iki dırıhlı (sümüklü)  dananın peşine düşüf. 


Akıllı düşünene kadar, deli çocuk doğurar.


Çiğnenen sakkz tez çürüyer. 


Anası kıyar da gözünü de oyar.


Kör köre lağ etmezse(alay etmezse)  bağrı çatlıyar.


Özüne umaç avamıyor, ellere erişte kesir.


Can dese çor anlıyor.


İleri dursalar başına, geri dursalar dalına vurarlar. 


Hiç kimse taş deliğinden gelmemiş.


Çekişmeyince berkimiyor.


Yetim oğurluğa(hırsızlığa) çıkanda, ay akşamdan doğar.


Söz dediğin bir söküntü, çektikçe sökülür.


İçimde durup kulunç olacağına, çıksın gülünç olsun.


Oğluna kız arayacağına, demir çarık geyinip demir asa alıp kızına er arayacaksın.


Teleşmiş köpek süpürülmüş yere pisler.


Aklın varsa parayı ne yapacaksın?Aklın yoksa yine parayı ne yapacaksın?


Karnımdan çıkıf gada, nereye gidem imdada dada dada.


Koyunlar kesip kollar mı asacak?


Cömert diyer malından ederler, koçak diyer canından ederler.


Eşeğe binmek bir ayıp, inmek iki ayıp.


Yel kayadan ne kopartar?


Hırmana giren porsuk, dirgene dayanır.


Aç köpek fırın yıkar.


Bir ağacın altında bin can koyun yatar.

Aşık Şenliğin bir sözü: Kargayı şahine misal edersen, karga gider kızıl güle konar kendini bülbül ilan eder.